ZAŁOŻENIA KONCEPCJI

Kształtowanie przestrzeni w przedmiotowym zadaniu projektowym opiera się na czterech podstawowych założeniach:

• po pierwsze wynika z szacunku dla otoczenia oraz walorów historyczno-kulturowych miejsca
• po drugie nowo powstałe formy architektoniczne oraz sposób zagospodarowania przestrzeni mają być współczesne i godnie świadczyć o czasie, w którym powstały
• po trzecie zagospodarowanie terenu tworzy nową tożsamość przestrzeni w aspekcie urbanistycznym i architektonicznym
• po czwarte buduje osnowę ekologiczną miasta łącząc tereny zielone oraz strefy wypoczynku

LOKALIZACJA

Teren objęty opracowaniem znajduje się w centrum miasta Łeba na północ od rzeki Chełst. Strefa znajduje się na przedłużeniu deptaku miejskiego i odznacza się dużym natężeniem ruchu turystycznego w okresie letnim. Projektowany Skwer Rybaka wraz z otoczeniem jest główną przestrzenią publiczną w Łebie. Konkurs obejmuje dwa zadania projektowe:

• Zadanie I : Zagospodarowanie terenu Skweru Rybaka obejmuje dwa obszary:
  • teren A – główny plac na Skwerze Rybaka
  • teren B – plac we wschodniej części opracownia przy pomniku 40-lecia Powrotu Ziem Zachodnich do Macierzy.
• Zadanie II : Przebudowa układu komunikacyjnego ulic: Nad Ujściem, Wojska Polskiego, Morska, Kościuszki od mostu do kapitanatu Portu w Łebie

CELE

Celem nadrzędnym proponowanej koncepcji jest określenie wspólnego, jednolitego wyrazu architektonicznego przestrzeni publicznej w celu nadania jej łatwo rozpoznawalnego charakteru decydującego o jej indywidualnej nowej tożsamości w kontekście historycznym, kulturowym, gospodarczym i społecznym. Holistyczna wizja ukształtowania przestrzeni wpisuje się zarówno w skali lokalnej jak i całego miasta. Starannie dobrane elementy przestrzeni mają w zamyśle twórców być odpowiedzią na problemy mieszkańców, wypełniać niszę w zakresie funkcjonalnym służąc potrzebom lokalnej ludności. Wysokiej jakości zagospodarowanie spełnia współczesne standardy, wymagania techniczne oraz staje się jednocześnie interesującą ofertą turystyczną tej części miasta. Projekt ma budować lokalne więzi pomiędzy mieszkańcami, być może budować solidarność międzypokoleniową przez egalitarne traktowanie przestrzeni.
Założenia kulturalno-rozrywkowe, wielofunkcyjność przestrzeni, bogata oferta wydarzeń mają integrować mieszkańców, a także stanowić istotną atrakcję turystyczną, budując nowoczesny wizerunek miasta.

IDEA

Zagospodarowanie opiera się na głównym ciągu pieszym łączącym most nad rzeką Chełst z ulicą Wojska Polskiego wraz z przestrzeniami towarzyszącymi i atrakcjami. Osobną strefę stanowi skwer przy pomniku 40-lecia Powrotu Ziem Zachodnich do Macierzy, który pełni rolę głównie dla mieszkańców.

FORMA

Idea została formalnie zbudowana na zasadzie rysunku geometrycznego – łamanych linii skośnych. Linie te nawiązują charakterem do linii natury – mogą kojarzyć się z falami morskimi, ostrymi krawędziami wydm piaszczystych, rysunkiem kry na rzece. Główny ciąg pieszy łączy po przekątnej dwa krańce terenu A – Skweru Rybaka: od ulicy Kościuszki przy moście do ulicy Wojska Polskiego. Przy tym ciągu pieszym zlokalizowano dwie główne przestrzenie publiczne: plac ze Skrzynią Czasu wyposażony w siedziska i pawilony zacieniające oraz istniejący plac w północnej części Skweru, na którym usytuowano fontannę posadzkową. Teren B został podzielony ciągami pieszymi po przekątnych placu zgodnie z istniejącym podziałem przestrzeni. W centralnej części znajduje się ogród deszczowy z siedziskami zwróconymi w kierunku pomnika oraz miejsce na tymczasową scenę o wymiarach 6×10 m. Przed sceną przewidziano teren zielony dla widowni – ok. 280 osób. Przewiduje się tutaj organizację kameralnych imprez w piknikowej atmosferze. Forma posadzki na skwerze została zaprojektowana w oparciu rysunek sieci rybackiej. Swoim kształtem i zróżnicowaniem kolorystycznym może kojarzyć się z rybią łuską.

ROZWIĄZANIA ARCHITEKTONICZNO – PRZESTRZENNE

Woonerf / Podwórzec miejski

W celu poprawę bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów przewiduje się przekształcenie fragmentu ulic Kościuszki, Morskiej, Tysiąclecia, Wojska Polskiego oraz Nad Ujściem w podwórzec miejski o charakterze zielonego placu i zagospodarowanie przestrzeni w postaci ciągu pieszo-jezdnego (woonerf) z preferencją dla ruchu pieszego i rowerowego, o uspokojonym ruchu samochodowym, wraz z uporządkowanymi miejscami parkingowymi. Ul. Krótka pozostanie bez zmian ulicą o tradycyjnym przekroju z separacją ruchu kołowego i pieszego. Zaprojektowane ścieżki rowerowe łączą się w jeden spójny system komunikacyjny i są powiązane z terenami sąsiadującymi. Separacja ruchu rowerowego wpływa zasadniczo na bezpieczeństwo użytkowników. Zestaw przestrzeni tworzy jeden wspólny ciąg przestrzeni publicznych. Wjazd na teren woonerfu zaprojektowano w formie wyniesionych skrzyżowań, licujących się z nową posadzką ciągu pieszo-jezdnego.

Skwer Rybaka

Plac został zaprojektowany w formie przestrzeni otwartej, niewygrodzonej. Podzielony został jednak na strefy funkcjonalne. Pierwsza strefa obejmuje część wypoczynkową i została ukształtowana w oparciu o lokalizację Skrzyni Czasu. Miejski pomnik pamięci zyskuje nową szlachetną oprawę architektoniczną – otoczony jest siedziskami, a część z nich przekryta jest pawilonami z ażurowymi dachami, zapewniającymi cień w upalne letnie dni. Strefa sąsiaduje z lodziarnią Muszelka, której goście mogą korzystać z siedzisk miejskich. Druga strefa przy ciągu pieszym znajduje się w miejscu istniejącej fontanny i kwietnika. Proponuje się nowe miejsce dla nasadzeń kwiatów w bezpośrednim sąsiedztwie placu. Centralna część placu została zagospodarowana w formie fontanny posadzkowej typu „dry-plaza” z nocną iluminacją. Posadzka fontanny została wyłożona kamyczkami fluorescencyjnymi.

Projekt zaleca uporządkowanie przestrzeni wokół projektowanego placu i w jego najbliższym sąsiedztwie w zakresie wykorzystywanych nośników reklamowych. Zaleca się remont lodziarni Muszelka, przez zastosowanie stonowanej kolorystyki elewacji oraz wymiany przekrycia dachowego na dachówkę ceramiczną.

W koncepcji położono silny nacisk na lokalny aspekt przestrzeni publicznej. Zadbano o wielofunkcyjny, zróżnicowany program atrakcji przestrzennych, dostępnych o różnych porach roku i różnych porach dnia, dedykowany grupom użytkowników w różnym wieku, o różnym statusie społecznym, o różnych zainteresowaniach i potrzebach. Szczególny nacisk położono na rozwiązania pozwalające na aktywny udział społeczności lokalnej w funkcjonowaniu skweru na terenie projektowym B. Przewidziano liczne scenariusze funkcjonowania nowego placu, np.:

• cykliczne eventy o zasięgu ogólnomiejskim, np.: imprezy foodtruckowe (kuchnia bliskowschodnia i polska), ekologiczne targi śniadaniowe, pokazy filmowe, imprezy muzyczne,
• spotkania kulturalne: spektakle teatralne, występy młodzieżowe, wystawy artystyczne (malarstwo, rzeźba, architektura), spotkania z twórcami, happeningi, rozmowy o historii miasta,
• lokalna aktywność: wyprzedaże garażowe, warsztaty miejskie.

Zastosowane rozwiązania wzmacniają i kreują tożsamość lokalną związaną miastem.

Miejsca postojowe

Wszystkie miejsca postojowe zostały wkomponowane w zieleń. Część z nich została zaprojektowana z nawierzchnią z ażurowych krat parkingowych PCV, obsadzonych trawą. W ten sposób puste miejsca parkingowe łączą się z terenami zielonymi. W koncepcji położono nacisk na rozwiązania funkcjonalne w zakresie organizacji miejsc postojowych dla samochodów osobowych i rowerów.

Nawiązania przestrzenne

Wejścia i wjazdy ścieżek rowerowych nawiązują do układu zmodernizowanego parku nadmorskiego przy ul. Wojska Polskiego – Kościuszki. Projektowaną przestrzeń powiązano w zakresie użytkowym oraz funkcjonalnym z pobliskimi zabudowaniami mieszkalnymi, ze uwzględnieniem istniejących lokali użytkowych w parterach budynków. Przewidziano możliwość rozwoju usług np. handlowych, gastronomicznych i kulturalnych w rejonie, które będą miały wpływ na atrakcyjność miejsca oraz sposób użytkowania danej przestrzeni przez interesariuszy. Zastrzega się jednak wprowadzenie zakazu handlu na Skwerze Rybaka. Na zakończeniu woonerfu w północnej części ul. Kościuszki przewidziano dojazd do planowanego Muzeum Morksiego.

ROZWIĄZANIA MATERIAŁOWE

Nawierzchnie ciągów pieszo-jednych.

W koncepcji zaprojektowano autorski układ posadzek wynikający z idei projektowej. Składa się on z powierzchniowych elementów betonowych – prefabrykowanych płyt chodnikowych – w kształcie przybliżonym do czworoboku. Płyty są wykonane z betonu pochłaniającego dwutlenek węgla CO2, barwione w masie, występują w pięciu wybarwieniach – odcienie szarości – i ułożone są we wzór zgodnie z rysunkiem projektu. Punkty węzłowe wykonane z cylindrów betonowych w kolorze czarnym tworzą regularny rysunek siatki ortogonalnej. Układ geometryczny jak i kolor posadzki nawiązują wprost do sieci rybackich i rybich łusek.

Fragmenty posadzek ograniczone wyspami zieleni wykonano z kompozytu drewna i PCV odpornego do działanie warunków atmosferycznych.
Część nawierzchni przewidzianej pod miejsca postojowe została zaprojektowana z ażurowych geokrat PCV obsadzonych trawą zapewniających naturalną retencję wód opadowych.

Wszystkie nawierzchnie zastosowane w projekcie są wykonane i dostosowane do ruchu samochodowego, w tym samochodów dostawczych oraz spełniają wszelkie wymagania i udogodnienia do poruszania się przez osoby o ograniczonej mobilności i percepcji. W projektowanym układzie nawierzchni placów, chodników oraz ulicy położono nacisk na wysoki poziom bezpieczeństwa, uspokojenie ruchu do 30 km/h oraz wysokie walory estetyczne i użytkowe. Projektowana funkcja komunikacyjna została zaprojektowana z priorytetem dla pieszych i rowerzystów. Zastosowano rozwiązania mające na celu ochronę zieleni przyulicznej przed niszczeniem przez rozjeżdżanie. Materiały są dostosowane do warunków miejskich, łatwe w utrzymaniu czystości, wandaloodporne oraz odporne na warunki pogodowe. W układzie pieszo-jezdnym zastosowano właściwą infrastrukturę drogową.

Elementy małej architektury (DFA), tj. ławki, kosze, stojaki rowerowe, słupki, latarnie itp.

Dla przedstawionej koncepcji stworzono autorską linię mebli miejskich. Na Skwerze Rybaka zaprojektowano grupę swobodnie rozrzuconych zadaszeń o nieregularnym kształcie kamyczka plażowego. Podstawową funkcją zadaszeń jest ochrona słoneczna latem. Stalowe słupy zadaszeń są kotwione do podłoża za pomocą fundamentów żelbetowych. Powierzchnia pozioma zbudowana jest z paneli stalowych gr. 3mm wycinanych mechanicznie w ażurowy wzór. Całość malowana proszkowo w kolorze białym. Pozostałe elementy DFA to ławki, kosze na odpady, stojaki rowerowe. Siedziska ławek wykonano z kompozytu drewno/PCV odpornego do działanie warunków atmosferycznych. Słup oświetleniowy o wys. 4,5m wyposażony w energooszczędne źródło światła LED. Przy Skrzyni Czasu oraz pomniku projektuje się tablice informacyjne związane z obiektami. W północnej części ul. Kościuszki przewidziano montaż poidełka miejskiego dla mieszkańców. Elementy typu DFA są dostosowane do warunków miejskich, łatwe w utrzymaniu czystości, wandaloodporne oraz odporne na warunki pogodowe. Projektowane urządzenia są dostosowane dla osób o ograniczonej mobilności i percepcji oraz dla osób starszych. Zastosowane urządzenia swoim wyglądem oraz funkcjonalnością zachęcają użytkowników do codziennego, dłuższego przebywania i korzystania ze zmodernizowanej przestrzeni.

SZATA ROŚLINNA

Przewiduje się zachowanie wszystkich istniejących nasadzeń drzew. W zakresie trawników przewidziano korekty kształtu oraz powiększenie terenów zielonych.
Zieleń wykorzystana w projekcie zawiera gatunki i odmiany roślin ozdobnych (drzewa, krzewy, byliny), typowe do nasadzeń miejskich, niewymagające i tolerancyjne wobec warunków miejskich oraz dostosowane do warunków siedliskowych i przestrzennych. Dobór roślin jest w miarę szeroki, w celu uniknięcia miejskich monokultur. Zastosowany dobór roślin cechuje się bioróżnorodnością z zastosowaniem gatunków rodzimych, zróżnicowaniem pod względem formy, faktury, wysokości oraz kolorystyki, jak również nawiązuje i uzupełnia istniejące nasadzenia. W projekcie położono nacisk na zastosowanie gatunków fitoremediacyjnych, tj. roślin mających zdolność do aktywnego pochłaniania pyłów, dwutlenku węgla i innych gazów, czyli oczyszczające powietrze z zanieczyszczeń. Uwzględniono lokalny charakter układu ulicznego oraz przewidziano zwiększony udział zieleni przyulicznej. W centralnej części Skweru Rybaka przewidziano miejsce na kwietnik. Ponadto dobór roślin determinowany był porami roku, porami kwitnienia oraz barwienia liści, nasłonecznieniem, ukształtowaniem terenu, etc. Wybrany zestaw roślin prezentuje się atrakcyjnie o każdej porze roku. W projekcie wykorzystano gatunki roślin charakterystycznych dla pomorza, z uwzględnieniem wytycznych z miejskich dokumentów. Uwzględniono lokalne gatunki charakterystyczne dla nadmorskiego klimatu, w tym gatunki chronione.

BILANS TERENU:

Zadanie I

• Powierzchnia terenu opracowania: 6 676 m2
• Nawierzchnie utwardzone: 2 590 m2
• Powierzchnie biologicznie czynne: 4 086 m2
• Procent powierzchni biologicznie czynnej: 61,2 %
• Ilość miejsc postojowych dla rowerów: 10 szt.
• Nasadzenia drzew: 28 szt.

Zadanie II

• Powierzchnia terenu opracowania: 22 436 m2
• Nawierzchnie utwardzone chodniki: 3 447 m2
• Nawierzchnie utwardzone – ścieżki rowerowe: 698 m2
• Nawierzchnie utwardzone jezdnia/woonerf: 17 496 m2
• Powierzchnie biologicznie czynne: 795 m2
• Ilość miejsc postojowych dla samochodów osobowych: 40 szt.
• Ilość miejsc postojowych dla rowerów: 30 szt.
• Nasadzenia drzew: 27 szt.

IDEA CAŁEGO ZAŁOŻENIA

Ideą przyświecającą całemu założeniu projektowemu było przeanalizowanie zastanej przestrzeni i stworzenie koncepcji która pomogłaby tą przestrzeń wzbogacić i uatrakcyjnić jednocześnie uwypuklając jej lokalny charakter. Istotne elementy krajobrazu jak wieloletnie drzewa, istniejące pomniki czy charakterystyczna lodziarnia zostały zachowane i wkomponowane w nowoprojektowaną formę.

ROZWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE

Głównym zadaniem w związku z rozwiązaniami komunikacyjnymi ulic Kościuszki, Morskiej, Nad Ujściem oraz Wojska Polskiego w obszarze otaczającym Skwer Rybaka była poprawa bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów. Cel ten został osiągnięty poprzez wyznaczenie szlaków rowerowych. Wzdłuż ulicy Kościuszki zwężenie chodnika wzdłuż budynków do 3,5 m pozwoliło na wygospodarowanie miejsca na ścieżkę rowerową przy jednoczesnym zachowaniu jego funkcjonalności. Miejsca parkingowe znajdujące się po przeciwległej stronie ulicy ustawiono prostopadle do ulicy co pozwoliło na zwiększenie ich ilości. Za stanowiskami postojowymi poprowadzono drugi ciąg pieszy z reprezentacyjnym placem przy wejściu na Skwer Rybaka oraz drugim , mniejszym przy wejściu na szlak do Łabędziego Stawu. Po północnej stronie ulicy Morskiej, wzdłuż obiektów usługowych zdecydowano się na pozostawienie chodnika natomiast szlak pieszo rowerowy zaproponowano wzdłuż skweru. Ponadto, wykorzystano plac na którym obecnie znajduje się kamienny obelisk do wygospodarowania dodatkowych miejsc postojowych dostępnych od ulicy Tysiąclecia i Krótkiej . Pomnik został przy tym zachowany i podkreślony poprzez przedłużenie jednej z projektowanej na Skwerze Rybaka ścieżek oraz otoczenie go zielenią. Aby przestrzeń była dostępna dla wszystkich użytkowników, zdecydowano się na rezygnację z wysokich krawężników a rozdzielenie ruchu pieszego, rowerowego i samochodowego uzyskano poprzez zróżnicowanie materiałowe.

SKWER RYBAKA

Inspiracją dla projektu Skweru Rybaka stanowił kuter rybacki z rozpostartą siecią. Ścieżki łączą najważniejsze punkty okolicy a w polach wynikających z ich przecinania, niczym skarby morza znajdujące się w rybackiej sieci, zlokalizowane zostały zróżnicowane pola stanowiące przestrzenie do edukacji, rekreacji i odpoczynku. Lokalne zmiany w ukształtowaniu terenu wprowadzone zostały w wyznaczane przez ścieżki pola i w każdym przypadku pełnią konkretną funkcję (scena z widownią z dostępem poprzez okalającą ją rampą, park wodny, rabaty). Dzięki temu, urozmaicają one krajobraz Skweru a jednocześnie nie stanowią one bariery dla osób z ograniczona możliwością poruszania się. Materiały wykorzystane w projekcie takie jak kamień, drewno i piasek również nawiązują do morskiego krajobrazu a przy tym nadają całości elegancki charakter. Również elementy małej architektury są obiektami nawiązującymi do tradycji będąc przy tym jej współczesną interpretacją. Rozmaite funkcje umieszczone w poszczególnych polach wzajemnie się przenikają i uzupełniają tworząc w efekcie przestrzeń otwartą na kulturę i edukacje oraz zachęcającą do rekreacji i odpoczynku na świeżym powietrzu.